ĐỪNG TỰ Ý NGƯNG THUỐC HEN SUYỄN KHI CÓ THAI!!!

BS Trần Thị Minh Châu

Một chị bầu bước vào khoa cấp cứu vì mệt, khó thở. Hai mắt chị trũng sâu, thâm quầng. Môi chị tím tái vì khó thở. Mạch chị rất nhanh, trên 120 lần trong 1 phút. Nghe phổi thì toàn tiếng thở rít. Chị khó nhọc lắm mới nói rõ được từng từ. Hỏi ra mới biết chị vốn bị bệnh hen suyễn đã lâu, bác sĩ có cho dùng thuốc xịt cắt cơn khó thở nhưng từ khi có thai chị sợ thuốc ảnh hưởng đến em bé nên tự ý ngưng thuốc. Chị cũng không đi tái khám bác sĩ hô hấp mà cứ thế chịu đựng bệnh. Các chị bầu ơi, tự ý ngưng thuốc điều trị hen suyễn khi có thai không thấy lợi đâu hết mà thấy hại không à. Cái hại đầu tiên là chị bị lên cơn khó thở và phải nhập khoa cấp cứu lúc đêm hôm khuya khoắt như thế này. Cái hại thứ hai là theo như những nghiên cứu mới nhất trong hướng dẫn của Hiệp hội Sản Phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG) thì mẹ bầu bị hen suyễn mức độ trung bình đến nặng hoặc không điều trị đầy đủ thì con dễ bị chậm tăng trưởng trong tử cung và dễ bị sanh non lắm đấy. Vậy bị hen suyễn mà mang thai thì cần lưu ý gì?

1. Tại sao phải dùng thuốc điều trị hen suyễn khi có thai?

Vì mục đích của việc điều trị thuốc hen suyễn khi có thai là để đảm bảo đủ lượng oxy cung cấp cho thai nhi bằng cách ngăn ngừa các cơn khó thở ở người mẹ.

2. Làm sao để chẩn đoán được bệnh hen suyễn?

Bác sĩ sẽ thăm khám cho bạn và đo chức năng hô hấp của bạn.

3. Có những loại thuốc nào để điều trị hen suyễn?

Tùy theo độ nặng của bệnh hen suyễn mà bác sĩ sẽ cân nhắc thuốc sử dụng cho bạn. Thuốc được lựa chọn đầu tiên là thuốc xịt corticoid. Nếu không kiểm soát được cơn khó thở của bạn thì mới cần sử dụng thêm các loại thuốc khác: ví dụ như các loại thuốc đường uống hay đường tiêm tĩnh mạch. Lúc này, bác sĩ sẽ luôn cân nhắc xem thuốc nào an toàn được sử dụng trong thai kỳ cho bạn.

4. Thuốc điều trị hen suyễn có an toàn cho em bé trong bụng mẹ hay không?

Đây là câu hỏi mà các mẹ bầu băn khoăn, lo lắng nhất. Theo hướng dẫn của Hiệp hội Sản Phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG), với mức độ bằng chứng rất cao trong y khoa thì:
• Thai phụ bị hen suyễn được điều trị thì bao giờ cũng an toàn hơn (ít gặp nguy hiểm hơn) là thai phụ bị hen suyễn mà không điều trị vì họ lúc nào cũng có khả năng gặp cơn khó thở cấp nặng.
• Chưa có bất cứ bằng chứng nào cho thấy thuốc xịt corticoid dự phòng trong hen suyễn là không an toàn với thai nhi (không lo ảnh hưởng đến em bé đâu, không xịt còn có hại cho em bé hơn đấy). Còn những loại thuốc uống và tiêm thì tùy từng loại cụ thể mà bác sĩ sẽ tư vấn cho bạn thêm.
• Thậm chí khi cho con bú, bạn vẫn có thể sử dụng các loại thuốc có thành phần sau đây để điều trị hen suyễn (đương nhiên là theo chỉ định của bác sĩ nhé):
 Thuốc xịt corticoid
 Prednisone
 Theophylline
 Kháng histamine
 β2 –agonists
 Cromolyn

5. Cần lưu ý gì khi điều trị hen suyễn?

Nhận ra và tránh các yếu tố làm bạn dị ứng hoặc kích thích bạn lên cơn khó thở như: khói thuốc lá, phấn hoa, bụi nhà,…

6. Lúc chuyển dạ và sanh thì bạn có ngưng thuốc điều trị hen suyễn không?

Câu trả lời là không bạn nhé. Bạn đang sử dụng thuốc gì để điều trị hen suyễn thì vẫn tiếp tục sử dụng nghen (đương nhiên là phải báo với bác sĩ điều trị cho bạn).
Bạn nên yêu cầu giảm đau trong lúc chuyển dạ và sanh vì khi đau nhiều thì phế quản của bạn sẽ co thắt và có thể gây ra cơn khó thở. Tuy nhiên, lựa chọn giảm đau hay không là tùy bạn, không bắt buộc.
Nếu bạn đang phải dùng thuốc corticoid đường uống hay tiêm mới kiểm soát được bệnh, thì bác sĩ sẽ cho bạn tiêm tĩnh mạch thuốc corticoid trong lúc chuyển dạ và 24 giờ sau sanh.

Tóm lại: Đừng tự ý ngưng thuốc điều trị hen suyễn, đặc biệt là khi có thai bạn nhé, nguy hiểm lắm đấy. Nếu bạn điều trị tốt và bệnh của bạn được xếp loại thấp nhất (bậc nhẹ và thỉnh thoảng mới lên cơn khó thở) thì thậm chí không cần phải dùng thuốc hằng ngày, chỉ khi nào khó thở mới phải xịt thuốc thôi. Đừng để đến khi bệnh nặng, không kiểm soát được cơn khó thở thì phải dùng tới 2 đến 3 loại thuốc, lúc ấy còn hại hơn nhiều đấy.
Phòng khám Ngọc Châu chúc các bạn luôn vui khỏe!

BS. Trần Thị Minh Châu.